Shipi ayulee süpüla anaa

Shipi ayulee süpüla anaa (alijunaiki: Plantas curativas) Naa wayuukana aneeshi waneepia süka wunu'u eekei anain süpüla wane wanülü otta müsia süpüla pasiirüa.

Jukuwa'ipa wayuu jüpüla anaa

Tü juku'aipakat wayuu jüpüla anaa atüjaaneesü  tü jünainkat otta jamaku'aipalin jia, jiasa yalejee yaa e'itaanüsü jipinaseinjatükat.  Piama juku'aippa  jüpüla ji'itanüin jipinase ma'aka  ayuulii otta tü  wanülü'ükat.  Tü  wanulü'ükat jiiyajüin wanee Ouutsü. Jupüla jiiyajüin eesü jü'lapüjaale  jütüma jüseyuu.

Tü ayuuliikat  eesü jüpüla jiiyajüin wane Ouutsü otta wayuu eekai julüjain jaa'in tü eiyajaakat. Tü ayuuliikat aapüsü jütüma a'yatawaa jüpüla ka'i, joutai otta juya. Juküaippa tüü

watta jaalii tüü jipinasekat wayuu, ashajünüinjatüka'a  tü wunu'u anakalü jüpüla eiyajaa:

Choote

Tü chootekat anasü  tü jüpanakat a'lakajuushin jüpüla oo'ojünaa jütüma wane wayuu eekai sarampioonain, anasü jüpüla e'ikawaa, tüü jüchonkat anasü jüpüla  e'ishojia eküülü.

Aruwalo'u

Tü aruwalo'ukat  anasü jüpüla  atunkaa nümüin wayuu eekai  nnojoleein atuinkeein,  asünüsü apoolojuushin, anasü jüpüla shunui.

To'lopana- Kapooyo

Anasü tü jüpanakat to'loopona-kapooyo, a'yajünüsu jaa'ü jimecha siki jüpüla e'itaana jünain  ourulaa. Anasü jira tü jüchonkat jüpüla kanapainyüü.

Samuttapai

Tü samuttapaikat anasü jüpüla shunui, a'lakajünüsü jümaa  paneera, asünüsü apünüintua jüpüla ka'ika.

Maluwa

Wunu'u jemeta  eejuu, anasü jüpula watta jaalii kasa, tü wunu'ukat otta tü jüpanakat oo'ojunüsü jütüma tepichi,  ajapünaasü juulia o'uu.

Rülipü- Rülipi

Anasü tü jüpanakat süpüla  yülaa, e'itaanüsü jaa'u tü jiipü yütsükat, tü jushulakat anasü jüpüla ishaa je jüpüla shunui.