Kayuusi

Kayuusi (alijunaiki: cactus, pilosocereus russelianus) Pilosocereus russelianus müsü sünülia natuma na e'raajaka sukuwa'ipa wunu'upanaka. Wanee wunu'u jouutsu wajiirapünaa, shikajüin mürülü jalouisü sümüin wayuu, sünainje tü kayuusikat ayunnusü yotojolo süpüla piichi, süpüla luma, sümaiwa tü kayuusikalü ekünapü'üsü tü süchonkalü eesü shi'itujunule süpüla ekünaa, aainjünüsü süpüla asünaa, kachonsü waneepia jou'usü sa'apünaa mma eekai ataishiin.

Wunu'u wainma watshuapa'a ekaajui juchon jutuma wayuu ekünüsü jakütülee, eesü ju'ujunüle jüpüla asünaa, müsia jiküin mürülü a'latünüsü jütüna aakajünüsü jiipüse jika müsia ma'aka ja'ain paa'a, anneerü, kaa'ula, tü kayuusikat matüjüinsat josoo maalü, wuitüsü waneepia ja'itairü joutale'ulü waima kasa anaka apüla tü wunu'ukat.

Yotojolo süka süka kayuusi

Josopa tü sütaka kayuusi, ashotojoonüsü süpüla aainjünüin wariiya süka, süchekejee, tü wayuukalüirua nakumajüin nepia süka, sükajee anain otta chechein süpüla akumajaa. Tü yotojoloka anasü süpüla akumajaa miichi, tü'liki, kulaala, luma otta shipia mürülü.

Na wayuukana nacheküin ma'in tü miichika aainjuushika süka yotojolo, süka jamüin saamatuuisu paülü'ü.

Shiyaakuwa kayuusi

Kayuusi
Shiakua kayuushi