Jimijiaa jukuaippa wayuu
JIMIJIAA JUKÜAIPA WAYÜÜ
Tüu jira'ainka Wayüü, jiaa wanee juküaipaa kojütakaa atümaa napushaa naa wayüükana; julüu neira'ain, ayawa'atunusüu tuu julüukat nekii, julüu nainru'u, otta tuu alatakaa menshii nümüin wanne Wayüü. Joü tüu jimijiaa juküaipa Wayüü, tüu jira'ainkaa Wayüü, jia tüu pütchikat ayatanüinjatkaa ama'a jüutpuna emiji'iakalüu, e'iyatunuinjatu tuu natalejakaa ama'a naa Wayüü atujashikanaa eirajaa, jain jiaa, kasapülainjatüu, otta jalejeru'ujüu junuliaa tüu eira'ajawakaa.
- AYOÜJIRAꞋAWAA MAJAYUTNÜU: Jiaa wanee emijiaa ere'e jiawatünïn jujutüu , ottaa naküaipaa naa jieyüukana. Jiaa jiakat ana'ajakaa juküaipaa Wayüü julüu jü'umain.
Wanewai juya'a antushii makaa po'oloshii majayütnüu, julujee nata'a oümain makaa Coloompia (Colombia) otta Venezeelaa (Venezuela), anajakanaa juküaipaa Wayüü. Akanajusüu tüu atujasuka ma'in jau juküaipaa Wayüü.
- JUNASHAA WAYÜÜ: Eitanusüu wanee lüma'a napulamüin naa oüshikanaa, atujakanaa jaü junüusaja Wayüü, jupulaa naküjain tuu natujakaa apulerüaa, jamusüu juküaipaa jukümajiaa, o'ikawaa, jamusüu juküaipaa jumaiwa'a natuma'a. Achejanüsuu tüu junüushakaa Wayüü o'ojüitakaa julüuje, wunuiru'ua, muru'ut otta ipauli'a.
- JIAKÜU EINUSHII: Niaa wanee pütchii ere'e jukotchiranüin jupüshaa tuu juküapakat ainjaa enushii, kojutakaa atuma'a juküaipaa Wayüü. Po'olo Jikii nekii naa wayukanaa e'iyatakaa jiaküaa nainjüin, juutpunaa tuu jutkatakaa ainjunakaa napulaa naa atujakanaa ainjaa einushii yaa julu woümainpaka.
- JUSHALIRAꞋA WAYÜÜ: Tüu jushaitiakat Wayüü, e'iyatusüu tüu natujakaa apulerü'ua naa wayuukana. Musüukaja'in wane ekirajapiaa menshii, ere'e nikirajüin chii julaulashikai wane apüshii tuu pütchikalüu jaü jushalira'a Wayüü.
Anukaa junuliaa shaitaa: Awateera'a yosuya'a, ainajirawaa jüka yosula'a, achinpajawa'a, atsüinjirawa'a, awateraa amaa, otta waneinüa.
- AYATAWAA JAU EKIRAꞋAJAWAA: Julüu wanee kaii ananajunusüu juküaipaa juyatain tüu jaüu jimijiakat Wayüü, waimashii na ayatashikanaa jaü akuaipakat tüu, eshii makaa pienchimüin po'olo jikii junain erilajapiaa, jupulaa nakumajüin juküaipaa tuu pütchikat nashajaijantka alüu.
Outta müsia eesia'a: Ayo'üjira'a jutalejiayaa jira'ain Wayüü, Jimijiaa waimaa anüikii, Juwatira'a ama'a…