Ipuana

Iipuana:(alijünaiki grupo clanil), Shi'irukuu wayuu, shia tü ayaawatiekalü wanee apüüshii sulu'u wane mma epünaale waraitüin. Wane wayuu asakitnüshi so'u ni'irükü, müsia nupüshi supülaa nutüjaanajachin sa'u tü mma ere nupüshi.

Süchikua e'irukuu Iipuana.

Mushale

Tü apùshiika e'raajünüsü so'ujee shi'irükü, jaleje'ewalii naya, müsia tü noumainkalü sümaiwa. Naa wayuu ipuanaka, naa kottuin napushua'a yala jalaala, chii wuchii nayawasekai nia chi müshale`kai . na wayuu iipuanakana kamaneeshi , akotti'rashi sünain wane kasa alataka namuin.

Tû eirukuka Ipuanakai ojuitasû sûnaije tù wakuipaka wayuuin waya, niawase wayuu watushinu namaiwa neipûnaila wapùla,antuushi sùnai suluu wane ipa aalasù sùnùlia eere kottuin supushua shiawase tù eirukuka,suluu tù Mma siapana mùnakaa chayaa wajiira wanaapùna sûma tû uuchi makuira.

kojutushi waya wayuukana sùnainjee tù weirukuka,etnaajùnùshii waya sùka tù kasa`airukuluin

waima sukuaipa tù eirukuka,naa chiraa ulianakai, apushana, jayaliyuu, jusayuu, epieyu, sijuna, jinnu, sapuana, uraliyu, epinayu.

chii wayuu ipuanakai kamaneeshi,aipùrai niiyeyuse,nierùin,ekiirùin,anaatûin sukuaipa kasachikù

anasùlee main tû kamaneewaka,atijaaka ashajaaka,aashajeera,achajawaa sutchin wakuaipa sùnain tù ekirajawaka.

nutüjaanajachin