Jiiko

Jiiko - jiiku (alijunaiki: Mecate, colgadero) tü Jiiko jo jiiku suluu wayuunaiki wanee sheejerü wayuu , shia tü sa’amajayakalü aulaa jee suula wayuu , nashein naa alaülayukana sümaiwa tü jiiko jee jiiku ainjünapüsü süka aipisee( corteza del árbol cuji o Trupio en castellano) .

Ayunünusü tü sulupünaka tü sütaka Aipa süpüla süttajünüin eesü eekalü atulüin shia süpüla sheerüin shia , eesü sümaiwa tü Jiiko jee jiiku ainjünapüka süka pa’ata süüta kaula jee süüta paa’a.

Joluu awanasü sukua’ipa tü Jiiko jee jiiku , ainjünüsü süka sukua’ipa alijuna , sükasü pülastiku, ootamüsia kaañama( cañama alijunaiki)

Tü shejetka wayuu joluu nnojolu’ipa wakumajüin müinka sümaiwa , wayalalüin sumanajee tü sikaleeka Maikou jee Piruwachòn.

Wainmasü sukua’pa tü Jiiko jee jiiku eesü sünain maloukatalüin ottamüsia maatalüin jee kasúin ottamusia mutsiain