Yootoo
Yootoo (alijunaiki: hablar) shia tü yootirawakalü süchüküa wanne Kasa otta süpüla ewetürüin pütchi sünain yootoo. tü yootoka Shia Ana'ajia'aka tü wakuaipa sünain kojutaa. Yootushi watuushi, woushi, walaaülayu'u otta wei wama'a süpüla lo'otüjatüin tü wakuaipaka sünainje teepichin wayaa sünamüin muloüyuu wayaa. Kajamüin nayaa'in naa anatüin pütchi wapüleerua. Yootunüinjanü ama'a waya süpüla kojutüinjatüin watuma sükuaipa Wayuu otta musüjaa we'eraajüintüin wakuaipaajatükalü, müsüjaa kojutüinjatüin watuma mmapaa'ajunakalü.
Tü yootooka shi'a tü aapajaaka pütchi sükalu'u Ka'i, müinjatüka wanee wayüü tü pütchikaa aatümaa,[1] atijakalü akumajaa, anaataa, achiawaa, aa'inmajaa, shia anaka atuma wayüü tü yootookaa anoujunakaa anain, oonoonokaa amaa. Tü yootoo jachuntiajatükaa sulu'u wanaawaa aa'in shiaja'a wayüü, anii jia Ka'inshii, atijashii jia, maima kasa natüjinjakaa apüleerua aneerü mapa'aya natümaa wayüü [2] wayüü waya'a müinjanaa jaya waneepia eepünalee jia waraitüin. Naa jieyuuiruawakana naya na' shikiishijana sukua'ipa wayüü, mülo'uinjanaka atuma süpüshi wayüü, anaataainjatü sukua'ipa wayüü janainjee, kakataawainjatü je'iruku joolu'u nu'upala Ka'i ananajataakai joo'u ütamüinreeja'a sukua'ipajatüin wayüü. [1]